آسیاب زیرزمینی ریگاره یکی از جاذبه های گردشگری نائین است - وبلاگ علیپور رحمتی

یکی از شاهکارهای بجای مانده از هنرمندی نیاکان ما، بنای تاریخی آسیاب آبی ریگاره محله محمدیه نائین است که یکی از مهمترین بناهای تاریخی این شهرستان در محله محمدیه محسوب شده که در حاشیه قبرستان تاریخی این محله بنا شده است.

محمدیه به عنوان یکی از محلات قدیم شهر نائین در سالهای گذشته به صورت روستایی مجزا از شهر نائین بوده و در حدود 30 سال قبل و با توسعه تدریجی شهر با توجه به نزدیکی و فاصله دو کیلومتری از شهر نائین جز محدوده شهر نائین قرارگرفته است.

آسیاب آبی ریگاره محمدیه در شرق قبرستان تاریخی بنا شده و در سال 1384 با پیگیری ها و بررسی های بعمل آمده به وسیله اداره میراث شهرستان نائین و از روی گفته های بزرگان و سالخوردگان، محل این بنا مورد کاوش قرار گرفت که در ابتدا دهانه آن کشف و پس از آن با توجه به پر شدن این بنا از خاک، خاکبرداری های لازم انجام و تمامی فضاهای این بنای قدیمی نمایان شد.

آسیاب آبی ریگاره محمدیه از چند بخش تشکیل شده که میتوان به راهرو اصلی، دالان ارتباط دهنده ورودی و درب ورودی اصلی آسیاب، فضای اصلی آسیاب، بخش چرخ آسیاب، خروجی آب، تنوره، کانال ارتباطی بین قنات و تنوره و دریچه های تهویه هوا اشاره کرد.

قنات آسیاب آبی ریگاره معروف به قنات کیخسرو و از قنات های بسیار قدیمی محل است. این قنات در حال حاضر جاری بوده و زمین های کشاورزی منطقه شهداد را آبیاری می کند.

طول آسیاب آبی ریگاره محمدیه 110 متر و عمق آن به 30متر می رسد، چرخ آسیاب در پایین ترین نقطه آسیاب قرار گرفته است و این محل به وسیله اتاقکی کوچک به صورت چهارگوش ساخته شده که محوطه اصلی آسیاب را شامل می شود.

ورودی اصلی آسیاب از سطح زمین شروع شده و تا در اصلی ادامه دارد که در حال حاضر قسمتی از بخش مذکور باز شده و قسمت دیگر آن به وسیله سنگ و آجر پوشیده شده است.

در قدیم تمامی ورودی تا دالان ارتباط دهنده فاقد پوشش و سقف بود، لیکن در سال 84 که این قسمت خاکبرداری شد با توجه به ارتفاع زیاد آن و احتمال خطرات جانی، با سنگ و آجر بازسازی و پوشیده شد.

نکته ای که باعث مشهور شدن این آسیاب شده، بهره گیری از آب قنات و راه اندازی سنگ این آسیاب آبی در عمق 30 متری زمین است، زیرا بیشتر آسیاب های آبی در کنار رودخانه ها و نهرها بنا می شوند، لکن تنوره این آسیاب در عمق زمین و از قنات تغذیه می کند. این بنا در سال 1389 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.