آفت دهانی،علل و علائم آن - وبلاگ علیپور رحمتی

هر آنچه درباره آفت دهان باید بدانید

آفت دهان (Canker Sores یا aphthous ulcers) زخم های کوچک و سطحی هستند که روی پوسته نرمِ داخل دهان و یا روی لثه ایجاد می شوند. برخلاف تبخال، آفت های دهانی روی سطح لب پدیدار نمی شوند و واگیردار هم نیستند اما می توانند دردناک باشند و غذا خوردن و حرف زدن را با مشکل روبرو نمایند.

اغلب آفت های دهانی خود به خود پس از یکی دو هفته ناپدید می شوند. در صورتی که آفت دهانیِ شما به شکلی غیر عادی بزرگ یا دردناک باشد و یا پس از گذشت مدتی درمان نگردد بایستی به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید.

علائم آفت دهان

اغلب آفت های دهانی گِرد یا بیضی شکل، با مرکزی سفید یا زرد و حاشیه قرمز رنگ هستند. آن ها داخل دهان شما شکل می گیرند؛ نقاطی همانند رو یا زیر زبان، داخل گونه یا پشت لب، پایین لثه ها و یا روی سقف دهان. این احتمال نیز وجود دارد که یک یا دو روز پیش از پدیدار شدن آفت، در دهان خود احساس سوزش یا خارش داشته باشید.

انوع مختلفی از آفت های دهانی وجود دارند که شامل آفت های خوش خیم، بد خیم و آفت های ویروسی می شوند.

آفت های دهانی خوش خیم

آفت های دهانی خوش خیم، رایج ترین نوع از آفت های دهانی هستند:

اغلب کوچک اند.

بیضی شکل و با حاشیه قرمز رنگ هستند.

بدون اینکه اثری از جای زخم باقی بگذارند، طی یک تا دو هفته درمان می شوند.

آفت های دهانی بدخیم

آفت های دهانی بدخیم، از آفت های دهانی کمتر رایج هستند:

بزرگ تر و عمیق تر از آفت های خوش خیم هستند.

معمولا گِرد و با حاشیه ای تعیین و تعیین هستند اما در صورتی که خیلی بزرگ باشد می تواند لبه هایی غیر عادی نیز داشته باشد.

به شدت دردناک هستند.

درمان آن ها ممکن است تا 6 هفته زمان ببرد و ممکن است ردی بزرگ از زخم را به جا بگذارد.

آفت های دهانی ویروسی

این نوع از آفت های دهانی رایج نیستند و معمولاً در مراحل بعدتر در دوران زندگی رخ می دهند.

بسیار ریز هستند.

معمولاً به صورت دسته های 10 تا 100 تایی آشکار می شوند اما ممکن است همگی در قالب یک زخم در هم ادغام شوند.

حاشیه ای غیر عادی دارند.

بدون اینکه زخمی به جای بگذارند طی یک تا دو هفته درمان می شوند.

چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟

در صورت بروز هر یک از موارد زیر بهتر است به پزشک مراجعه گردد:

آفت هایی که به شکلی غیر معمول بزرگ هستند.

آفت های جدیدی که پیش از درمان آفت قبلی و یا به طور مداوم در دهان آشکار می گردد.

آفت هایی که برای مدتی طولانی، مثلاً دو هفته یا بیشتر در دهان باقی می مانند.

زخم هایی که پهنای آنان بر سطح بیرونیِ لب توسعه پیدا می نماید (خارج از دهان).

دردهایی که به وسیله خود درمانی قابل تسکین نیستند.

در صورتی که غذا خوردن و یا حرف زدن به شدت با مشکل روبرو گردد.

در صورتی که آفت دهان با تب شدید همراه باشد.

در صورتی که سطح دندانتان تیز است و یا از ارتودنسی استفاده می کنید که ممکن است زخم آفت دهان را تحریک کند، حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید.

علل آفت های دهانی

علت بروز آفت های دهانی به طور دقیق تعیین نیست اما تحقیقات نشان می دهند که مجموعه ای از عوامل در بروز آن ها دخیل هستند؛ به شکلی که حتی یک شخص ممکن است دو مرحله مبتلا شدنش به آفت دهان، با دو علت متفاوت همراه باشد.

عوامل احتمالی بروز آفت های دهانی به توضیح ذیل هستند:

آفت بر اثر صدمه جزئی به دهان با مسواک زدن های بیش از حد، رخدادهای ناگوار در هنگام انجام فعالیت های ورزشی و یا گاز گرفتن ناخواسته گونه.

آفت بر اثر استفاده از خمیر دندان یا دهانشویه هایی که حاوی سولفات لاریل سدیم هستند.

آفت بر اثر حساسیت های غذایی خصوصاً نسبت به شکلات، قهوه، توت فرنگی، تخم مرغ، انواع آجیل، پنیر و یا انواع غذاهای تُند یا اسید دار.

آفت بر اثر استفاده از رژیمی که در آن فقدان ویتامین ب12، زینک، اسید فولیک یا آهن وجود دارد.

آفت بر اثر آلرژی نسبت به وجود نوعی باکتری خاص در دهان.

آفت بر اثر هلیکوباکتر پیلوری (همان باکتری که منجر به زخم معده می گردد).

آفت بر اثر تغییرات هورمونی در دوران عادت ماهانه.

آفت بر اثر استرس و اضطراب.

آفت های دهانی می توانند بر اثر بودن در شرایطی خاص و یا بر اثر بروز انواع بیماری ها نیز رخ دهند:

بیماری سلیاک که اختلالی جدی در عملکرد روده است که به واسطه حساسیت نسبت به گلوتن رخ می دهد. گلوتن پروتئینی ست که در اغلب غلات یافت می گردد.

بیماری های مرتبط با التهاب روده همانند مرض کرون و یا زخم و التهاب روده بزرگ.

بیماری بهجت؛ اختلالی نادر که منجر به التهاب در سراسر بدن، از جمله دهان می گردد.

وجود سیستم ایمنی معیوبی در بدن که به جای نابود کردن سلول های بیماری زایی همانند انواع ویروس ها و باکتری ها، به سلول های سالم داخل دهان حمله می نماید.

بیماری اچ آی وی یا ایدز که سیستم ایمنی بدن را مختل می نماید.

بر خلاف تبخال، آفت های دهانی هیچ ارتباطی با عفونت های ویروس هرپس ندارند.

احتمال ابتلا

هر فردی ممکن است به آفت های دهانی مبتلا گردد اما این مشکل اغلب در نوجوانان و جوانان بروز پیدا می نماید و در زنان نیز رایج تر است.

افرادی که مکرراً دچار مشکل آفت می شوند، اغلب به طور ارثی با این مشکل روبرو بوده اند. علت چنین مسئله ای نیز می تواند عامل مشترک زیست محیطی مانند نوعی خاصی از غذا یا حساسیت های خاص باشد.

پیشگیری

آفت های دهانی اغلب تکرار شونده هستند اما با رعایت موارد زیر می توان نرخ تکرار آن ها را کاهش داد:

مراقب غذایی که می خورید باشید

از خوراکی هایی که منجر به تحریک و آزار دهان می شوند پرهیز کنید؛ خوراکی هایی همانند انواع آجیل، چیپس، چوب شور یا بیسکوییت های نمکی، ادویه های خاص، غذای شور و میوه های ترش همانند آناناس و گریپ فروت و پرتقال. از مصرف هرگونه خوراکی که نسبت به آن آلرژی و یا حساسیت دارید پرهیز کنید.

غذای سالم بخورید

جهت جلوگیری از بروز انواع عیب ها و اختلالات غذایی، مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات مصرف کنید.

از عادات مرتبط با بهداشت دهان پیروی کنید

مسواک زدن دندانها به طور منظم پس از صرف هر وعده غذا و روزی یکبار استفاده از نخ دندان، دهان شما را تمیز و از هرگونه غذایی که ممکن است منجر به آفت دهان گردد خالی می نماید. از مسواکی نرم بهره ببرید تا به قسمت های ظریف و حساس دهان آسیبی وارد نگردد. بعلاوه از خمیردندانها و دهانشویه هایی که حاوی سولفات لاریل سدیم هستند پرهیز کنید.

از دهان خود مراقبت کنید

اگر ارتودنسی یا هر عمل مرتبط به دندان دیگری دارید، از دندانپزشک بخواهید توصیه و مواد لازم و مخصوص جهت پوشاندن لب های تیز آن ها را در اختیار شما قرار دهد.

استرس خود را کاهش دهید

در صورتی که آفت های دهان شما به استرس مرتبط هستند، تکنیک های کاهش استرس همانند مدیتیشن و ریلکس کردن را فرا بگیرید و از آن ها بهره ببرید.

منبع: سایت راستینه

منبع: راسخون