موافقت نامه حمل ونقل هوایی بین المللی، امضا شده در شیکاگو به تاریخ هفتم دسامبر 1944 - وبلاگ علیپور رحمتی

هدف اصلی موافقت نامه، تعهد هر کشور متعاهد مبنی بر اعطای حق آزادی های پنج گانه (اول تا پنجم) هوایی در خصوص خدمات هوایی بین المللی برنامه ای به سایر کشورهای متعاهد می باشد که نحوه و بعضی از شرایط مربوط به اعطای آنها در آن معین شده است. حق آزادی هوا یک حق تجاری هوانوردی است که از طرف یک کشور به عنوان اعطای امتیاز ورود هواپیما به فضای هوایی کشور دیگر و یا ورود هواپیما به منظور سوار و پیاده کردن مسافران مطرح می شود، که با توجه به نتیجه عدم توافق برای آزادسازی هوانوردی در کنوانسیون هوانوردی کشوری بین المللی 1944 تنظیم شد.

متن انگلیسی آن موافقت نامه در هفتم دسامبر 1944 مطابق با هفدهم آذر 1323 به امضای نمایندگان کشورهای شرکت نماینده رسید و متن ترجمه رسمی آن به سایر زبان ها وجود ندارد ولی دبیرخانه سازمان ایکائو متن ترجمه موافقت نامه به زبان های فرانسوی، اسپانیایی و روسی را تهیه کرده است.

به استناد ماده 8 آن موافقت نامه پس از پذیرش هر کشور میان آن کشور و سایر کشورهای متعاهد لازم الاجرا خواهد گشت که در هشتم فوریه 1945 مطابق با بیستم بهمن 1324 لازم الاجرا شد. در ابتدا نوزده کشور متعاهد این موافقت نامه بودند که بعد هشت کشور انصراف خود را اعلام نمودند. هم اکنون تعداد یازده کشور موافقت نامه را پذیرفته اند. البته سه کشور از حق تحدید تعهد خود استفاده کردند.

موافقت نامه حاضر تا این تاریخ به تصویب مقام قانون گذاری جمهوری اسلامی ایران نرسیده است. بنابراین دولت جمهوری اسلامی ایران طرف متعاهد موافقت نامه به شمار نمی آید.

کشورهایی که این موافقت نامه حمل و نقل هوایی بین المللی را امضا و قبول می نمایند اعضای سازمان بین المللی هوانوردی کشوری بوده، مراتب زیر را اعلام می دارند:

(ماده1)

بخش اول

هر کشور متعاهد آزادی های هوایی زیر را در خصوص خدمات هوایی بین المللی برنامه ای به سایر کشورهای متعاهد اعطا می کند:

1. حق پرواز بر فراز سرزمین آن کشور بدون فرود؛

2. حق فرود برای منظورهای بدون احتیاج به دریافت حق ترافیک؛

3. حق پیاده کردن مسافران، محمولات پستی و بار که در سرزمین کشوری که هواپیما دارای تابعیت آن است سوار کرده باشد؛

4. حق سوار کردن مسافران، محمولات پستی و بار به مقصد سرزمین کشوری که هواپیما دارای تابعیت آن است.

5. حق سوارکردن مسافران، محمولات پستی و بار به مقصد سرزمین هر کشور متعاهد دیگری و حق پیاده کردن مسافران، محمولات پستی و بار که از هر کشور متعهدی آمده است.

در خصوص حقوق برشمرده در بندهای (3)، (4) و (5) این بخش، تعهد هر کشور متعاهد فقط مربوط به تمام خدمات در راستا معین شده ای که به طور معقول در یک خط مستقیم خروج از و بازگشت به سرزمین کشوری که هواپیما دارای تابعیت آن بوده، می شود.

حقوق این بخش نباید در رابطه با فرودگاه های مورد استفاده برای منظورهای نظامی به استثنای هر خدمات هوایی بین المللی برنامه ای قابل اعمال باشد. در مناطق عملیات جنگی یا اشغال نظامی و در زمان جنگ در طول راستاهای تدارکاتی به سمت چنین مناطقی اجرای چنین حقوقی به موجب تصویب مقامات صلاحیت دار نظامی خواهد بود.

بخش دوم

اجرای حقوق مذکور باید مطابق مفاد موافقت نامه موقت راجع به هوانوردی کشوری بین المللی باشد و هنگامی که لازم الاجرا گشت طبق مفاد کنوانسیون هوانوردی کشوری بین المللی انجام شود، که هر دو در شیکاگو در هفتم دسامبر 1944 تنظیم شده اند.

بخش سوم

یک کشور متعاهد اعطا نماینده حق توقف برای منظورهای بدون احتیاج به دریافت حق ترافیک به شرکت های هواپیمایی کشور متعاهد دیگر ممکن است در نظر داشته باشد تا در نقاطی که چنین توقفی انجام می شود، به چنین شرکت های هواپیمایی خدمات تجاری معقولی ارایه دهند.

چنین احتیاجمندی نباید شامل هر تبعیضی میان شرکت های هواپیمایی بهره برداری نماینده در همان راستا شود و باید به چنان روشی اجرا شود که به بهره برداری های عادی خدمات هوایی بین المللی مربوطه یا حقوق و مسئولیت های هر کشور متعاهد لطمه وارد نیاورد.

بخش چهارم

هر کشور متعاهد باید حق امتناع از دادن اجازه به هواپیماهای سایر کشورهای متعاهد برای سوارکردن مسافران، محمولات پستی و بار حمل شده به منظور کسب درآمد یا اجاره در آن سرزمین و به مقصد نقطه دیگری در داخل سرزمین خود را داشته باشد. هر کشور متعاهدی تعهد می کند تا ترتیباتی را منعقد نکند که به ویژه چنین حقی را بر مبنای انحصاری به هر کشور دیگر یا یک شرکت هواپیمایی هر کشور دیگر اعطا نماید و چنین حق انحصاری را از هر کشور دیگر کسب نکند.

بخش پنجم

هر کشور متعاهد با در نظر دریافت مفاد این موافقت نامه امکان دارد:

1. راستای را در داخل سرزمین خود برای انجام هر خدمت هوایی بین المللی و فرودگاه هایی را که چنین خدمتی ممکن است از آن استفاده نماید، معین کند؛

2. بهای خدمات معقول و منصفانه ای را برای استفاده از چنین فرودگاه هایی و سایر تسهیلات جهت هر چنین خدمتی وضع کرده یا اجازه وضع آن را بدهد. این بهای خدمات نباید بیش از مبلغی باشد که بابت استفاده از این فرودگاه ها و تسهیلات از هواپیماهای خود آن کشور که به امور هوایی بین المللی اشتغال دارند وصول می شود مشروط بر این که در صورت اعلام یک کشور متعاهد منتفع از بهای خدماتی که برای استفاده از فرودگاه ها و سایر تسهیلات وضع شده باید تابع تجدید نظر شورای سازمان بین المللی هوانوردی کشوری که به موجب کنوانسیون مذکور تاسیس شده، باشد که شورا گزارش و پیشنهادات خود را در آن مورد برای ملاحظه کشور یا کشورهای مربوطه ارسال خواهد داشت.

بخش ششم

هر کشور متعاهدی حق امتناع از دادن گواهی یا اجازه به یک بنگاه مالی حمل و نقل هوایی کشور دیگر یا لغو آنها را محفوظ می دارد در هر موردی که متقاعد نمی شود مالکیت اساسی و کنترل موثر متعلق به اتباع کشور متعاهد می باشد یا در خصوصی که چنین نهاد حمل و نقل هوایی در انطباق قوانین کشوری که بر فراز آن بهره برداری می کند یا اجرای تعهداتش به موجب این موافقت نامه قصور دارد.

(ماده2)

بخش اول

کشورهای متعاهد این موافقت نامه را به عنوان نسخ تمامی تعهدات و تفاهم های میان آنها که مغایر با شرایط آن هستند، می پذیرند و تعهد می نمایند تا چنین تعهدات و تفاهم هایی را الزام آور ننمایند. یک کشور متعاهد که هر تعهدات دیگری مغایر با این موافقت نامه را به عهده گرفته است باید مراحل فوری برای فراهم آوردن زمینه رهایی آن از تعهدات را اتخاذ نماید. در صورتی که یک شرکت هواپیمایی هر کشور متعاهد چنین تعهدات مغایری را منعقد کرده باشد، کشوری که تابعیت آن را دارد باید بهترین کوشش های خود را برای تامین فسخ فوری آنها به کار گیرد و در هر حالتی باید موجب شود تا هر چه سریع تر که چنین عملی می تواند به طور قانونی پس از لازم الاجرا شدن این موافقت نامه اتخاذ شود، آنها فسخ شوند.

بخش دوم

به موجب مفاد بخش قبلی هر کشور متعاهدی ممکن است در رابطه با خدمات هوایی بین المللی ترتیباتی را برقرار نماید که با این موافقت نامه مغایر نباشد. همچنین ترتیباتی باید سریعا نزد شورا ثبت شود تا هر چه سریع تر که امکان دارد آن را به اطلاع عموم برساند.

(ماده3)

هر کشور متعاهد، تعهد می کند که در ایجاد و بهره برداری تمام خدمات باید توجه لازم به منافع سایر کشورهای متعاهد بشود به طوری که بی جهت برای خدمات منطقه ای آنها مزاحمت ایجاد نکند یا مانع توسعه تمام خدمات آنها نشود.

(ماده4)

بخش اول

هر کشور متعاهدی ممکن است در زمان امضا یا پذیرش با ضمیمه کردن حق قید، تعهد به این موافقت نامه گزینه ای را انتخاب کند تا حقوق و تعهدات بند (5) بخش اول ماده 1 را اعطا نکند و دریافت ننماید و امکان دارد در هر زمان پس از پذیرش، شش ماه بعد از یادداشت ارایه شده به وسیله آن به شورا از چنین حقوقی و تعهداتی کناره گیری کند. چنین کشور متعاهدی ممکن است در مدت شش ماه بعد از ارایه یادداشت به شورا بنا بر مورد چنین حقوق و تعهداتی را بپذیرد یا دوباره بدست آورد. هیچ کشور متعاهدی نباید متعهد شود تا هر حقوقی را به موجب بند مذکور به هر کشور متعاهدی که بر مبنای آن ملزم نشده، اعطا نماید.

بخش دوم

هر کشور متعاهدی که فرض می کند اقدام کشور متعاهد به موجب این موافقت نامه سبب غیر عادلانه بوده یا مزاحمت برای آن فراهم آورده، ممکن است از شورا تقاضا کند تا موضوع را آنالیز نماید. از آن رو شورا باید در خصوص موضوع تحقیق کند و کشورهای مربوطه را برای مشاهده فراخواند. چنانچه چنین مشاوره ای برای حل مشکل به نتیجه نرسد، شورا امکان دارد نتایج تحقیق و توصیه های مقتضی را برای کشورهای متعاهد مربوطه ارسال دارد. در صورتی که پس از آن به نظر شورا یک کشور متعاهد مربوطه به طور نامعقول نتواند عمل صحیح و متناسب را اتخاذ نماید، امکان دارد شورا به مجمع عمومی سازمان مذکور توصیه نماید که چنین کشور متعاهدی از حقوق و امتیازات خود بر مبنای این موافقت نامه معلق شود تا این که چنین عملی اتخاذ شود. مجمع عمومی با دو/ سوم آرا ممکن است چنین کشور متعاهدی را برای چنین دوره زمانی که امکان دارد صحیح فرض شود یا تا زمانی که شورا دریابد که عمل صحیح به وسیله چنین کشوری اتخاذ شده است، معلق نماید.

بخش سوم

در صورتی که هر عدم توافقی میان دو یا چند کشور متعاهد در رابطه با تفسیر یا اجرای این موافقت نامه نتواند به وسیله مذاکره حل شود مفاد بخش هجدهم کنوانسیون مذکور باید به همان شکلی که برای ارجاع به هر عدم توافقی در رابطه با تفسیر یا اجرای کنوانسیون مذکور در آن پیش بینی شده، اجرا شود.

(ماده5)

این موافقت نامه تا هنگامی که کنوانسیون مذکور لازم الاجرا است الزام آور باقی خواهد ماند. در هر حال مشروط بر این که هر کشور متعاهد که طرف موافقت نامه حاضر است امکان دارد یک سال بعد از یادداشت ارایه شده به وسیله او به دولت ایالات متحده آمریکا سرانجام آن را اعلام نمایدکه باید بلافاصله چنین یادداشت و کناره گیری به اطلاع تمامی کشورهای متعاهد دیگر برسد.

(ماده6)

تا هنگامی که کنوانسیون مذکور لازم الاجرا نشده، تمامی اشارات به آن در این موافقت نامه غیر از مواردی که در بخش سوم ماده 4 و ماده 7 آمده، باید فرض شود که اشاره به موافقت نامه موقت هوانوردی کشوری بین المللی تنظیمی در شیکاگو به تاریخ هفتم دسامبر 1944 دارد و اشارات به سازمان بین المللی هوانوردی کشوری، مجمع عمومی و شورا باید فرض شود که به ترتیب اشاره به سازمان موقتی بین المللی هوانوردی کشوری، مجمع عمومی موقت و شورای موقت دارند.

(ماده 7)

برای اهداف این موافقت نامه سرزمین باید همانند ماده 2 کنوانسیون مذکور تعریف شود.

(ماده8 - امضاها و پذیرش های موافقت نامه)

امضانمایندگان زیر، نمایندگی های حاضر در کنفرانس هوانوردی کشوری بین المللی منعقده در شیکاگو در تاریخ اول نوامبر 1944 این موافقت نامه را با مفهوم این که هر یک از دولت هایی که این موافقت نامه به نمایندگی از طرف آنها امضا شده است هر چه زودتر باید به دولت ایالات متحده آمریکا اطلاع دهندکه امضایی که از طرف آنها شده دارای رسمیت پذیرش موافقت نامه از طرف دولت و تعهدات الزام آور در آن می باشد، امضا کرده اند.

هر کشوری که عضو سازمان بین المللی هوانوردی کشوری باشد ممکن است به وسیله اعلام قبولی خود به دولت ایالات متحده آمریکا موافقت نامه حاضر را به عنوان یک تعهد الزام آور برای آن بپذیرد و چنین پذیرشی از تاریخ دریافت چنین اعلامیه ای به وسیله آن دولت رسیده باشد، الزام آور خواهد شد.

این موافقت نامه میان کشورهای متعاهد با قبول آن از طرف هر یک از آنها لازم الاجرا خواهد شد. بعد از آن موافقت نامه برای هر کشور دیگری که پذیرش خود را به دولت ایالات متحده آمریکا ارایه دهد، از تاریخ دریافت پذیرش به وسیله آن دولت الزام آور خواهد شد. دولت ایالات متحده آمریکا تاریخ تمامی پذیرش های موافقت نامه و تاریخی که آن برای هر کشور پذیرنده الزام آور شده را به تمامی کشورهای امضانماینده و پذیرنده اطلاع خواهد داد. در تایید مراتب فوق، امضانمایندگان زیر که دارای اختیارات لازمه می باشند این موافقت نامه را از طرف دولت های متبوعه خود در تاریخی که در مقابل امضاهای مربوط به آنها نشان داده شده امضا می نمایند.

در شیکاگو به تاریخ هفتم دسامبر 1944 به زبان انگلیسی تنظیم شد. متن به زبان های انگلیسی، فرانسوی و اسپانیایی تهیه شده که هر کدام دارای اعتبار یکسان می باشد و در واشنگتن برای امضا مفتوح خواهد بود. هر دو متن در بایگانی دولت ایالات متحده آمریکا تودیع خواهد شد و رونوشت گواهی شده به وسیله آن دولت به دولت های تمامی کشورهایی که ممکن است این موافقت نامه را امضا یا پذیرش نمایند، ارسال خواهد شد.

اسامی کشورهای متعاهد که موافقت نامه را مورد پذیرش قرار داده اند:

اتیوپی، السالوادر، بروندی، بولیوی، پاراگوئه، ترکیه، کاستاریکا، لیبریا، هلند، هندوراس و یونان