15 علت رایج دل درد بچه ها که باید بدانید - وبلاگ علیپور رحمتی

به عنوان پدر یا مادر، تصمیم گیری در خصوص اینکه آیا دل درد فرزندتان طبیعی است یا از مشکل جدی تری خبر می دهد، می تواند سخت باشد. این مقاله از خبرنگاران مگ به شایع ترین علل دل درد بچه ها، سایر علائمی که ممکن است کودک تجربه کند و زمان مراجعه به پزشک اختصاص دارد. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.

دلایل دل درد بچه ها

دلایل زیادی وجود دارند که می توانند باعث دل درد در بچه ها شوند. شایع ترین علل بروز این مشکل کوتاه مدت بوده و بدون مداخله پزشکی برطرف می شوند. رایج ترین دلایل درد شکم در بچه ها عبارتند از:

1. یبوست

اگر کودک در یک هفته کمتر از سه بار اجابت مزاج داشته باشد یا دفع مدفوع برای او سخت یا دردناک باشد، به یبوست مبتلا شده است. خوشبختانه، در بیشتر موارد یبوست بچه ها موقتی است و با اصلاح رژیم غذایی و افزایش مصرف میوه، سبزی و آب برطرف می گردد.

2. هوای گیر افتاده در شکم

وجود هوا و گاز اضافی در دستگاه گوارش در شیرخواران در مقایسه با بچه ها بزرگ تر شایع تر است. چراکه ممکن است شیرخوار در هنگام شیر خوردن یا گریه هوا را ببلعد. وجود هوای اضافی در دستگاه گوارش باعث دل درد شده و کودک با آروغ زدن یا عبور گاز از روده از شر آن خلاص می گردد. اما ممکن است برای انجام این کار به یاری احتیاج داشته باشد. تکنیک هایی وجود دارد که می توانید به وسیله آن ها به آروغ زدن کودک بعد از شیر خوردن یاری کنید.

3. گاستروانتریت

گاستروانتریت که یک عفونت روده ای است و به آن آنفولانزای معده هم می گویند، با علائمی مانند دل درد، اسهال آبکی، حالت تهوع یا استفراغ و گاهی اوقات تب همراه است. این بیماری به وسیله تماس با فرد آلوده یا مصرف غذا و آب آلوده منتقل می گردد.

هیچ درمان خاصی برای گاستروانتریت وجود ندارد و بیشتر بچه ها را می توان در خانه و با دادن مایعات فراوان درمان کرد. بچه ها مبتلا به کم آبی شدید ممکن است به درمان در اورژانس یا بیمارستان احتیاج داشته باشند.

4. ترومای شکم

بچه ها اغلب در حین ورزش و بازی کردن به اشیاء یا موانع مختلف برخورد می نمایند، زمین می خورند یا آسیب می بینند. اگر در این شرایط به شکم آن ها ضربه وارد گردد، ممکن است در آن ناحیه احساس درد داشته باشند.

5. مسمومیت غذایی

این مشکل زمانی اتفاق می افتد که کودک غذای حاوی ارگانیسم های مضر مانند باکتری، ویروس و انگل یا سموم آن ها را می خورد. این ارگانیسم ها می توانند غذا را در مراحل مختلف فراوری آلوده نمایند. اگر غذا کاملاً پخته نگردد یا به روش صحیح نگهداری نگردد، احتمال آلوده شدن آن در خانه هم وجود دارد.

علائم مسمومیت غذایی مشابه گاستروانتریت است و می تواند ظرف چند ساعت پس از خوردن غذای آلوده آغاز گردد. در بیشتر موارد، مسمومیت غذایی خفیف بوده و بدون درمان برطرف می گردد؛ اما برخی از افراد باید به بیمارستان بروند.

6. سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

سندرم روده تحریک پذیر مسئله ای است که روده بزرگ یا کولون را تحت تأثیر قرار می دهد و به بروز علائمی مانند دل درد، یبوست، اسهال و نفخ منجر می گردد.

علت IBS در بچه ها مشابه بزرگسالان است و شامل اختلال در ارتباط عصبی بین مغز و روده، رشد بیش از حد باکتری ها در روده و مشکل در انقباض عضلات دستگاه گوارش می گردد. اگر در خانواده سابقه IBS وجود داشته باشد، احتمال ابتلای کودک افزایش پیدا می نماید.

7. عدم تحمل لاکتوز

برخی از بچه ها ممکن است نسبت به لاکتوز یا قند موجود در شیر عدم تحمل داشته و قادر به هضم آن نباشند. بچه ها مبتلا به عدم تحمل لاکتوز در صورت مصرف فرآورده های حاوی شیر دچار دل درد، اسهال، حالت تهوع یا نفخ می شوند.

نحوه درمان عدم تحمل لاکتوز به اندازه علائم کودک بستگی دارد. برخی از بچه ها می توانند بدون اینکه دچار مشکل شوند کمی لبنیات، به خصوص ماست، مصرف نمایند. اما اگر علائم کودک شدید است و باید لاکتوز کاملاً از رژیم غذایی او حذف گردد، بهتر است به متخصص تغذیه مراجعه کنید. با توجه به اینکه لبنیات منبع خوب کلسیم و ویتامین D است، متخصص تغذیه می تواند غذاهای دیگری را برای تأمین این مواد مغذی پیشنهاد نموده یا در صورت لزوم برای کودک مکمل تجویز کند.

8. کولیک

کولیک یا قولنج در نوزادان شایع است و زمانی رخ می دهد که یک نوزاد سالم برای مدت بسیار طولانی و بدون هیچ علت واضحی گریه می نماید. علت کولیک به طور دقیق معین نیست، اما حساسیت به نور یا صداهای بلند، کامل نبودن سیستم عصبی یا دستگاه گوارش، ترس یا هیجان و فراوری گاز می تواند در بروز آن نقش داشته باشد.

معمولاً نوزادان مبتلا به کولیک بعد از ظهرها آغاز به گریه کردن می نمایند. سایر علائم کولیک عبارتند از: آروغ زدن مکرر یا دفع گاز زیاد، سفت شدن شکم، جمع کردن پاها به سمت شکم یا مشت کردن دست ها در هنگام گریه کردن و قرمز شدن پوست.

9. عفونت های مجاری ادراری (UTI)

این بیماری بیشتر در بچه ها بزرگ تر دیده می گردد و علائمی مانند درد هنگام ادرار کردن، تکرر ادرار و تب را ایجاد می نماید. پزشک برای درمان عفونت مجاری ادراری آنتی بیوتیک تجویز می نماید. حتی اگر کودک بعد از مدتی احساس بهبودی کرد، باید دوره درمان خود را کامل کند. چون قطع زودهنگام آنتی بیوتیک باعث مقاوم شدن میکروب ها در برابر دارو شده و احتمال بروز سایر عفونت ها را افزایش می دهد.

10. انواژیناسیون

انواژیناسیون (Intussusception) شرایطی است که در مبتلایان به آن بخشی از روده کوچک مانند تلسکوپ به داخل قسمت مجاور خود فرو رفته و باعث انسداد می گردد. درنتیجه، مواد مایع یا جامد نمی توانند به راحتی از روده عبور نمایند. بچه ها مبتلا به انواژیناسیون ممکن است درد شدید متناوب، خونریزی گوارشی و بی حالی را تجربه نمایند. انواژیناسیون یک بیماری جدی است و به مراقبت پزشکی احتیاج دارد.

11. فتق محبوس

فتق زمانی اتفاق می افتد که به علت ضعیف شدن دیواره شکم قسمتی از بافت یا عضو بدن بیرون می زند. اگر نتوان برآمدگی را به جای خود برگرداند، فتق در جدار شکم گیر می نماید که به این شرایط فتق محبوس می گویند. فتق محبوس یک اورژانس پزشکی است و اگر باعث قطع جریان خون گردد، بافت از بین می رود.

12. آپاندیسیت

به التهاب آپاندیس که در پایین و سمت راست شکم واقع شده است، آپاندیسیت می گویند. آپاندیسیت یک اورژانس پزشکی است که پاره شدن آن می تواند باعث مرگ گردد. غالباً این بیماری با جراحی و خارج کردن آپاندیس از بدن درمان می گردد.

احساس درد در سمت راست پایین شکم، یکی از علائم اصلی آپاندیسیت است. معمولاً درد از اطراف ناف کودک آغاز شده و سپس به سمت راست پایین شکم منتقل می گردد. سایر علائم عبارتند از: تهوع و استفراغ، از دست دادن اشتها و تب با درجه پایین.

13. پیچ خوردگی یا تورشن بیضه در پسران

اگر در اثر چرخش بیضه طناب اسپرماتیک دچار پیچش گردد، ممکن است کودک در ناحیه شکم و بیضه آسیب دیده احساس درد کند. طناب اسپرماتیک حاوی عروق خونی، اعصاب و مجاری است و وظیفه خون رسانی به بیضه ها را بر عهده دارد. غالباً برای درمان تورشن بیضه به جراحی احتیاج است.

14. بلع اجسام خارجی

در بیشتر موارد، زمانی که کودک جسمی را می بلعد، این جسم به وسیله دستگاه گوارش و بدون یاری از بدن خارج می گردد. با این حال، بلعیدن اجسام کوچک مانند باتری سکه ای می تواند عوارض جدی ایجاد کند. در این شرایط باید بلافاصله کودک را به بیمارستان برد.

15. قاعدگی در دختران

برخی از دختران ممکن است در دوران قاعدگی دچار دل درد شوند. به دردی که در حین یا حوالی دوران پریود رخ می دهد، دیسمنوره می گویند.

علائم

بسته به علت، دل درد بچه ها می تواند به شکل های مختلف رخ دهد:

• تیز و تیرکشنده یا یکنواخت
• شدید یا خفیف
• دردی که چند دقیقه یا چند ساعت طول می کشد
• دردی که هنگام دراز کشیدن بدتر می گردد

سایر علائمی که ممکن است کودک همراه با درد شکم تجربه کند، عبارتند از:

• آروغ زدن
• عبور گاز از روده
• از دست دادن اشتها
• حالت تهوع یا استفراغ
• اسهال
• یبوست
• تب
• جمع کردن خود ماندن یک توپ
• تمایل به بی حرکت ماندن
• بدخلقی
• تورم شکم

تشخیص علت دل درد بچه ها

معمولاً پزشکان از ترکیب پرسش و آزمایش برای معین علت دل درد بچه ها استفاده می نمایند. پزشک با فشار دادن نقاط مختلف شکم کودک او را معاینه نموده و از او می پرسد که آیا با لمس منطقه ها خاصی از شکم احساس درد شدیدتر می گردد یا خیر. بعلاوه ممکن است برای معین علت روش های تشخیصی زیر را توصیه کند:

• آزمایش خون
• نمونه ادرار یا مدفوع
• سونوگرافی
• تصویربرداری با اشعه ایکس

درد شکمی عودنماینده

اگر کودک حداقل سه دوره درد را در طول سه ماه تجربه کند، ممکن است پزشک مشکل او را به عنوان درد شکمی عودنماینده (RAP) توصیف کند. درد باید آن قدر شدید باشد که روی فعالیت های روزانه کودک تأثیر بگذارد. RAP یک تشخیص نیست، بلکه یک اصطلاح توصیفی است که می تواند به پزشکان در تشخیص صحیح یاری کند.

درد مکرر شکم در بچه ها می تواند به علت یک بیماری زمینه ای رخ دهد. گاهی اوقات درد روان تنی است، به این معنی که با سلامت روان، نگرانی ها یا احساسات کودک ارتباط دارد. اگر فرزندتان به طور مکرر دچار دل درد می گردد، با پزشک مشورت کنید.

درمان دل درد در بچه ها

در بیشتر موارد دل درد بچه ها بدون احتیاج به درمان بهبود پیدا می نماید. اقداماتی که می توانید شما به عنوان والدین یا مراقبان کودک انجام دهید، عبارتند از:

• از استراحت کردن کودک اطمینان حاصل کنید.
• به کودک داروی مسکن بدهید، اما مطمئن شوید که داروی مورد نظر برای سن و وزن کودک مناسب باشد.
• کودک را به مصرف مایعات شفاف مانند آب، آبمیوه رقیق شده یا محلول خوراکی جبران نماینده آب (ORS) تشویق کنید.
• به کودک غذاهای عاری از ادویه و مواد محرک مانند موز، نان تست یا کراکر بدهید.
• به کودک در استفاده از سرویس بهداشتی یاری کنید. چون اجابت مزاج ممکن است به کاهش درد یاری کند.

اگر پزشک بیماری زمینه ای خاصی را تشخیص دهد، درمان های مناسب برای آن بیماری را توصیه می نماید.

زمان مراجعه به پزشک

اگر کودک علائم زیر را تجربه کرد، با پزشک تماس بگیرید:

• درد شدید یا دردی که در حال بدتر شدن است
• تب یا لرز
• تعریق و رنگ پریدگی
• استفراغ که بیش از 24 ساعت طول بکشد
• امتناع از خوردن غذا یا نوشیدن مایعات
• وجود خون در مدفوع
• ادرار نکردن یا استفاده از کمتر از چهار پوشک در طول روز
• بثورات پوستی

ممکن است پزشک از کودک یا مراقب او سؤالاتی درباره درد شکم بپرسد. معمولاً این سؤالات شامل موارد زیر می گردد:

• درد از چه زمانی آغاز شد؟
• کودک در زمان آغاز درد در حال اجرا چه کاری بود؟
• آخرین اجابت مزاج او چه زمانی بوده است؟
• آیا تغییراتی در ادرار او ایجاد شده است؟
• آیا درد می آید و می رود یا دائمی است؟

پاسخ به این سؤالات و انجام آزمایش به پزشک در تشخیص علت درد شکم یاری می نماید.

کلام پایانی

بیشتر بچه ها گاهی اوقات درد شکم را تجربه می نمایند. در بیشتر موارد، این درد نگران نماینده نیست و بعد از مدتی خودبه خود یا با درمان های خانگی و استراحت کردن برطرف می گردد. یبوست، عدم تحمل لاکتوز، مسمومیت غذایی، کولیک، آپاندیسیت و… از رایج ترین دلایل دل درد در بچه ها هستند.

اگر درد شدید است یا با علائم دیگری مثل تب، مدفوع خونی، کاهش حجم ادرار یا استفراغ طولانی مدت همراه است، باید برای معین شدن علت آن به پزشک مراجعه کنید. پزشک با توجه به سؤالاتی که از کودک یا مراقب او می پرسد، معاینه بدنی و انجام آزمایش علت را تشخیص داده و درمان مناسب را معین می نماید.

این مطلب صرفا جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت خبرنگاران مگ را بخوانید.

منبع: medicalnewstoday