توانمندی محققان ایرانی در فراوری پلیمرهای پیشرفته بیوتکنولوژی - وبلاگ علیپور رحمتی

پیشرفت هایی که می تواند ایران را در منطقه غرب آسیا به قطب فراوری محصولات خاص در حوزه زیست فناوری تبدیل کند. از جمله این محصولات، فراوری رزین های کروماتوگرافی برای خالص سازی پروتئین ها در کشور است که به اسم گلوگاهی برای شرکت های دارویی محسوب می گردد. از آنجا که به علت شرایط تحریم و شیوع کرونا، این رزین ها در بازار جهان نایاب شده است و تهیه آنها بسیار پرهزینه و با صرف وقت زیاد انجام می گیرد، متخصصان داخلی شرکت پیشرو ایده زیست تخلیص قدم در راه فراوری این محصول گذاشته اند.

دکتر سحر امیری، فارغ التحصیل دکترای تخصصی مهندسی شیمی-بیوتکنولوژی از دانشگاه تهران و مدیرعامل شرکت دانش بنیان پیشرو ایده زیست تخلیص در خصوص ایده شکل گیری این شرکت به جام جم می گوید: همزمان با تحصیل، در یک شرکت داروسازی مشغول فعالیت بودم و در آنجا متوجه شدم رزین های کروماتوگرافی مورد استفاده در صنعت داروسازی، با آن که قابلیت ساخت در داخل کشور را دارد، اما از خارج وارد می گردد. از آنجا که در زمان دانشجویی مشغول رساله دکتری بودم و همین طور تست های عملکردی این کار مستلزم هزینه کرد بالایی بود، به همراه دوستانم بعد از دفاع از خاتمه نامه دکتری شرکتی را تأسیس کردیم تا بتوانیم این رزین ها را در داخل کشور و با کیفیت جهانی فراوری کنیم.

دکتر امیری ادامه می دهد: این شرکت در سال 97 با سرمایه اولیه 50 میلیون تومان تأسیس شد و البته طی این سه سال حدودا مبلغ یک میلیارد تومان هزینه شده است. در نهایت با تاسیس شرکت پیروز شدیم تاییدیه آنالیزهای عملکردی رزین ها را از شرکت دارویی دانش بنیان پرسیس ژن دریافت کنیم. براساس گواهی هایی که از این شرکت دریافت کردیم، رزین های فراوریی ما کیفیتی برابر با محصول مشابه آمریکایی دارد.

این فناور داخلی درباره هدف از تأسیس این مجموعه تصریح می نماید: هدف اصلی این مجموعه توسعه فناوری های نو در زمینه فرآورده های بیوتکنولوژی مورد استفاده در فرآیند تخلیص ماکرومولکول ها و نهایتا مشارکت مسؤولانه در حفظ و ارتقای سلامت، بهداشت و دانش جامعه است.

منظره شرکت پیشرو ایده زیست تخلیص

دکتر امیری در خصوص قوانین موجود کسب وکار و منظره این شرکت می گوید: ما همزمان با این کارهای تحقیقاتی، صنعتی شدن رزین ها را هم درنظر گرفتیم. پیشرو ایده زیست تخلیص نخستین شرکتی است که جواز تأسیس صنعت معدن تجارت را برای فراوری رزین های کروماتوگرافی گرفته است. ما برای این محصولات کد آیسیک دریافت نموده ایم و فراوری محصول با مدلی که ما طراحی نموده ایم، در ایران صرفه مالی دارد. از طراحی رآکتور تا سامانه های خالص سازی، سیستم سایزینگ و کنترل کیفیت همه را خودمان طراحی نموده ایم. ما باتوجه به بودجه خودمان توانستیم در شهرک صنعتی پیشوا برای ایجاد کارخانه زمین تهیه کنیم و از سال گذشته که در شتاب دهنده پرسیس ژن مستقر شده ایم، از آزمایشگاه آنها استفاده می کنیم و حجم بسیار زیادی از فشار هزینه ها از روی ما برداشته شده است. اما احتیاج به سرمایه گذاری برای ایجاد کارخانه داریم و از آنجا که تعرفه گمرکی برای محصولات شرکت ما و شرکت های دیگری که در این حوزه بخواهند فعالیت نمایند وجود ندارد، واردنمایندگان تا به امروز این رزین ها را با ارز 4200 تومانی که مختص واردات دارو و مواد اولیه دارویی بوده است وارد می نموده اند که با پیگیری هایی که نموده ایم قرار است این ارز حذف گردد.

دکتر امیری با بیان این که اکنون آزمایشگاه های تحقیقاتی و بعلاوه شرکت های عظیم، مشتری رزین های ما هستند که باتوجه به آنالیزهای ما و تاییدیه عملکرد خودشان، می توانند از محصولات ما استفاده نمایند و وزارت بهداشت این جهت را برای ما باز گذاشته است، اضافه می نماید: از آنجا که استانداردی برای رزین های ما وجود نداشت. تعدادی از کارکنان ما دوره آموزش تدوین استاندارد را گذراندند تا بتوانیم برای رزین های مان استاندارد تعریف کنیم. در این صورت حتی بعد از ما اگر کسی خواست این رزین ها را فراوری کند، می داند چه جهتی را باید طی کند و به چه کیفیتی برسد.

ویژگی ها و تعدد محصولات

مدیرعامل شرکت پیشرو ایده زیست تخلبص با بیان این که از 12 محصول این شرکت، سه محصول کاملا تجاری شده است، می گوید: محصول اول ما نیکل-آگارز است که باتوجه به تست های گرفته شده کاملا منطبق با محصول نیکل سفاروز جی ای هلث کر در عملکرد و تکرار عملکرد است.

از مزیت های محصول شرکت ما، می توان به قیمت رقابتی و در دسترس بودن آن اشاره نمود. زیرا تحریم ها باعث شده است قیمت نمونه خارجی که به دست ما می رسد، سه برابر قیمتی باشد که کشورهای دیگر برای خرید آن پرداخت می نمایند و حداقل زمان انتظار برای خرید آن حدود سه تا چهار ماه است. مزیت دیگر جوابگو بودن ماست، یعنی خدمات پس از فروش داریم. محصول دیگرمان سیباکرون بلو است. این رزین برای خالص سازی اینترفرون و آلبومین انسانی استفاده می گردد. مشتری های عمده این محصول پالایشگاه های خون و شرکت هایی هستند که داروهای ام اس را در ایران فراوری می نمایند.

دکتر امیری با بیان این که واقعا خالص سازی پروتئین ها برای صنعت داروسازی گلوگاه است، تأکید می نماید: شاید خیلی ها بگویند پروتئین نوترکیب را فراوری کردیم، اما اصل فرآیند، خالص سازی است و از آنجا که رزین های کروماتوگرافی، در فرآیند خالص سازی استفاده می گردد، در نتیجه این گلوگاه را برای صنعت داروسازی تسهیل می نمایند.

وی در خصوص محصول سوم می گوید: این محصول یک مدل ریزحامل (Microcarrier) است. این ریزحامل کاملا شبیه رزین های کروماتوگرافی است. هنگامی که شرکت شفافارمد (برکت) اعلام احتیاج کرد که شرکت های داخلی هرکدام می توانند این محصول را برایشان به فراوری برسانند، به علت مشابهت با رزین، ما سریع آن را تغییر داده و برای تست تحویل دادیم. کارکرد این ریزحامل ها برای کشت سلول های جانوری است. برای نمونه در سلول های بنیادی و واکسن هایی که برپایه سلول های انسانی فراوری می شوند (مانند چیزی که در ساخت واکسن آنفلوآنزای ایرانی رخ داد). امروزه ریزحامل ها به حدی در جهان مورد توجه قرار گرفته اند که شرکت های اصلی فراورینماینده، سرمایه گذاری هایی در حد 500میلیون دلار در سال 2020 انجام دادند تا بتوانند پلان نو برای آن بسازند. از آنجا که این ریزحامل ها در ساخت واکسن کرونا مورد استفاده قرار می گیرند، در جهان نایاب شده اند و محصولات فراوریی دیگر جوابگوی بازار جهان نیست.

مدیرعامل شرکت پیشرو ایده زیست تخلیص در خصوص محصولات دیگر این شرکت شرح می دهد: یک سری محصولات دیگر ما برای فراوری آنتی بادی های منوکلونال استفاده می گردد. اینها در مقیاس آزمایشگاهی می توانند اختلالی که یک آنتی بادی دیگر با آنتی بادی اصلی در طی فرآیند ایجاد می نمایند را کاملا شناسایی نمایند. در کل برنامه مان این است که بتوانیم تمام طیف رزین هایی را که برپایه آگارز و کیتوسان به صورت تجاری در بازار وجود دارد و مورد احتیاج است به بازار عرضه کنیم. ما با توجه به آمار واردات این رزین ها، به ترتیب و بر اساس اولویت، آغاز به فراوری نموده ایم.

وی بعلاوه اضافه می نماید: یک دسته دیگر از رزین ها که نوا در دستور کار قرار داده ایم برای حوزه ژن درمانی استفاده می شوند. در این حوزه در ایران به علت هزینه بالا و ویژگی های سخت و دقیق تجهیزاتش، تا یکی دو سال پیش کاری انجام نشده بود. اما اکنون محققان و شرکت های داروسازی در حال واردشدن به آن هستند و درنتیجه بازاری است که ما تصمیم گرفته ایم در آن فعال شویم.

راه های ارتباطی با پیشرو ایده زیست تخلیص

وبسایت: www.bioneer.ir

ایمیل:[email protected]

اینستاگرام: bioneer.ir@

تلفن: 09109829654

آدرس:تهران، خیابان کارگرشمالی، خیابان جلال آل احمد، خیابان پرنده، کوچه 16، پلاک 8

رقیه دهقانی - نشان ایرانی 2 / روزنامه خبرنگاران