خودروهای اسقاطی با معاینه فنی نو نمی شوند - وبلاگ علیپور رحمتی

به گزارش خبرنگاران، قانون هوای پاک در 25 تیرماه 1396 به تصویب مجلس رسید و از سوی رئیس جمهوری برای اجرا ابلاغ شد. قانون هوای پاک در قالب 34 ماده برای 21 دستگاه اجرایی مختلف ازجمله وزارت کشور، وزارت نفت، وزارت نیرو، نیروی انتظامی، شهرداری، صدا و سیما و.. تکالیفی را مشخص نموده است.

هدف اصلی تصویب قانون هوای پاک در وهله اول کاهش آلودگی هوا و عوارض ناشی از آن بود اما با ابطال آیین نامه ماده 8 این قانون بدون در نظر گرفتن نظرات کارشناسان محیط زیست و مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست نه تنها کاهش آلودگی هوا را با چالش های بیشتری روبه رو نموده بلکه موجب افزایش حوادث جاده ای به علت فرسودگی وسایل نقلیه شده است.

آیین نامه سابق ماده 8 قانون هوای پاک که مصوب سال 97 بود، مالکان وسایل نقلیه موتوری اعم از سبک، نیمه سنگین، سنگین و موتورسیکلت را مکلف نموده بود که وسایل نقلیه خود را پس از رسیدن به سن فرسودگی از رده خارج نمایند اما حدود دو سال پیش، درپی شکایت فردی که باید براساس این آیین نامه خودروی تویوتا لندکروز 20 ساله خود را اسقاط می کرد- آیین نامه ماده 8 قانون هوای پاک بر اساس استعلام دیوان عدالت اداری از شورای نگهبان ابطال شد.

در آیین نامه قدیم ماده 8 قانون هوای پاک ملاک اسقاط خودروها، سن فرسودگی خودرو بود درحالی که در آیین نامه تازه این ماده از قانون هوای پاک - ملاک اسقاط انواع خودروها معاینه فنی است. در این آیین نامه تازه دو نوع سن مرز فرسودگی و سن فرسودگی برای انواع وسایل نقلیه تعریف شده است و به این ترتیب زمانی که وسیله نقلیه به سن مرز فرسودگی می رسد نیازمند مراقبت و تعمیرات بیشتر است و باید تعداد دفعات معاینه فنی سالانه آن و عوارض سالیانه مربوطه افزایش یابد.

در آیین نامه تازه سن مرز فرسودگی نسبت به سن فرسودگی خودرو در آیین نامه قبلی کمتر اما تعداد دفعات معاینه فنی افزایش پیدا نموده و برای اتوبوس های برون شهری، سه مرتبه در سال یعنی هر چهار ماه یک بار مشخص شده است.

براساس آیین نامه تازه ماده 8 قانون هوای پاک - که ماه گذشته تصویب شده است - وزارت کشور موظف به تشدید نظارت بر عملکرد مراکز معاینه فنی کلانشهرها است که دستورالعمل نحوه تشدید نظارت، ظرف سه ماه پس از ابلاغ این آیین­ نامه به وسیله وزارت کشور و با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست تهیه و ابلاغ می­ گردد بعلاوه وزارت کشور و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران موظفند سازوکار لازم را به وسیله سامانه یکپارچه معاینه فنی کشور به نحوی فراهم نمایند که پس از انجام آزمون­ های برخط معاینه فنی، نتیجه فرایند آزمون وسیله نقلیه شامل غیر فرسوده، سن مرز فرسودگی، وسیله نقلیه فرسوده و تعداد دفعات متوالی مردودی وسیله نقلیه در سامانه و برگ معاینه فنی مربوط به مالک وسیله نقلیه درج گردد.

در شرایطی که عیسی کلانتری - رییس سازمان حفاظت محیط زیست - می گوید حدود 70 درصد کامیون ها، وانت ها و اتوبوس ها در کشور فرسوده هستند و اتوبوس خبرنگاران محیط زیست و سربازمعلمان هم فرسوده بود، بعضی کارشناسان معتقدند که معاینه فنی در ایران صوری است.

وحید نوروزی - مدیرعامل اسبق ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران- هم ضمن انتقاد از نحوه فعلی انجام معاینات فنی بر خودروهای سنگین و نظارت بر این مراکز به خبرنگاران می گوید: حتما این مصوبه تازه و جایگزین آیین نامه ماده 8 قانون هوای پاک باعث کاهش ایمنی در تردد خودروهای سنگین و در نتیجه افزایش اندازه تصادفات خواهد شد.

او ادامه می دهد: جایگزین کردن سن فرسودگی خودرو به اسم ملاک اسقاط با بحث ظاهری معاینه فنی کار نادرستی است چراکه در همه جای جهان موتور و بدنه خودروها یک کیلومتر کارکرد و سن مشخصی دارند که اگر خودرو از آن ها بگذرد، اجزای آن دیگر توان و کشش روز اول و توان پاس کردن استانداردهای زمان فراوری را نخواهند داشت و در نتیجه از رده خارج می شوند یا حداقل اجازه تردد آن ها بسیار محدود می گردد.

مشاور فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی درباره معاینه فنی خودروهای سنگین می گوید: معاینه فنی در کشورهای جهان عمدتا بر قدرت ترمزگیری و شرایط ایمنی ظاهری خودرو مثل کمربند، چراغ ها، انواع شبرنگ ها و... خودرو انجام می گردد اما متاسفانه معاینه فنی در کشور ما به ویژه در زمینه تست ترمزها ایراد اساسی دارد که در وهله اول باید اصلاح گردد و در وهله دوم هم ضرورت دارد نظارت بر مراکز معاینه فنی خودروهای سنگین جدی و سختگیرانه تر گردد.

او با اشاره به اینکه به طور مبه وسیله سالانه حدود 350 هزار دستگاه خودروی فرسوده به ناوگان خودرویی اضافه می گردد اما دستورالعمل خروج خودروهای فرسوده عملا تعطیل شده است، اظهار می نماید: آیین نامه تازهی که ماه گذشته برای ماده 8 قانون هوای پاک به وسیله هیئت دولت تصویب شد ضد محیط زیستی ترین ، ضد ایمنی ترین و بی خاصیت ترین دستورالعمل قانون هوای پاک است و جز عایدیزایی بابت جریمه خودروهای فاقد معاینه فنی و ایجاد عایدی برای بعضی مراکز معاینه فنی فرصت طلب که با شرایط مطلوب و استاندارد به شدت فاصله دارند، به ویژه در شهرهای کوچک و اطراف کلانشهرها که نظارت جدی هم بر آن ها وجود ندارد، سود دیگری ندارد.

بعضی مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست مخالف ابطال آیین نامه ماده 8 قانون هوای پاک بودند و مسعود تجریشی - معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست- سال گذشته درباره مشخص سن فرسودگی خودروها گفته بود که تصمیم گرفته شد که برای ناوگان حمل و نقل عمومی و خصوصی سن مشخصی برای اسقاط در نظر گرفته گردد. این تصمیم نه فقط به علت مسائل محیط زیستی و آلودگی هوا گرفته شد بلکه ایمنی خودروی های فرسوده هم در آن نقش داشت چراکه عدم ایمنی خودروهای فرسوده در بروز حوادث رانندگی موثر است. او به تازگی و در پی واژگونی اتوبوس خبرنگاران و سربازان گفته است: حذف مشخص سن فرسودگی بدون اعمال نظارت دقیق روی معاینه فنی خودروها می تواند در سال های آینده به وقوع حوادث ناگواری منجر گردد. بنابراین مقرر شد تا بر اساس نظر پلیس راهور و نماینده کمیسیون ایمنی راه موضوع مشخص سن فرسودگی خودروها و مسائل به وجود آمده با برگزاری جلساتی در کمیسیون عمران مجلس برنامه ریزی گردد و تا دو هفته بعد کمیسیون عمران مجلس در صحن علنی گزارشی درباره مسائل حوادث جاده ای اخیر به مجلس ارایه دهد.

در این شرایط ضروری است مجلس و دولت اقدام عاجلی برای مشخص سن فرسودگی خودروها انجام دهند تا نه تنها آلودگی هوا کمتر گردد بلکه افراد کمتری به علت استفاده از خودروهای فرسوده جان خود را از دست دهند.