سال های دور از کار - وبلاگ علیپور رحمتی

به گزارش ایران، معتقدند بیشتر از بقیه اقشار جامعه در این دوران شغل خود را از دست داده یا اخراج و تعدیل شده اند یا اینکه به خاطر تعطیلی های مکرر، کسب و کار کوچک شان لطمه خورده است. هرچه هست به قول خودشان دل پردردی دارند و می خواهند کسی پای درد دلشان بنشیند.

محسن مرتضوی بعد از حادثه اسیدپاشی دچار معلولیت شد و بینایی یکی از چشمانش را از دست داد. بعداز این حادثه معرق کاری یاد گرفت و در آن بسیار پیشرفت کرد. هرسال چند نمایشگاه برگزار می کرد و شاگردانی هم پیدا نموده بود: مگر ما افراد دارای معلولیت شغل هم داریم؟ هیچکس ما را به اسم نیروی کار قبول ندارد. یک سری شعار می دهند اما عملاً تعداد کمی به ما کار می دهند. معمولاً بچه های ما در همان مرحله اول کار یعنی مصاحبه به خاطر ظاهر و فیزیک شان رد می شوند. این مشکل را بارها در انجمن خودمان یعنی انجمن حمایت از قربانیان اسیدپاشی دیده ام؛ بچه ها مثلاً خواسته اند فروشنده شوند و کاری بوده که تبحر خاصی هم احتیاج نداشته اما متأسفانه همین که صورت و فیزیک بچه ها را می بینند می گویند نه! پس بیشتر معلول ها در درجه اول کار ندارند. بخشی هم که سر کار می فرایند، عده بسیار محدودی اند که کار اداری و دفتری دارند. یک سری هم مثل ما کارهای هنری و خانگی می نمایند و کارگاه های کوچک خانگی دارند که کرونا تعطیل شان کرد.

کارگاه محسن و دوستانش در یک پاساژ بود که با هر بار برای کنترل کرونا تعطیل شده است: هر بار که دولت تعطیلی اعلام می کرد ما هم تعطیل می شدیم. نمی دانم جزو گروه های اول و دوم بودیم. بعد هم هنرجوها می ترسیدند در جمع حاضر شوند. یکی از هنرجوها که کرونا می گرفت می گفتم دو ماه نیا. دیگری خانواده اش درگیر می شد به همین ترتیب و با همین اوصاف کارگاه ما خود به خود جمع شد. کارگاهی که برایش شبانه روزی زحمت کشیده بودم. دلم خیلی پر است، نمی دانم از کرونا پر است یا از سیاست های غلط برای معلولان. من که سالی دو یا سه بار نمایشگاه می گذاشتم دیگر دل و دماغ ندارم. دلم خوش بود شاگردان زیادی تربیت می کنم که خودشان برای خودشان استادی می شوند. اما انگار همه این دستاوردها از دست رفته. الان هیچ حمایتی نیست، هیچکس نمی گوید ما چه شدیم؟ خیلی دلسرد شده ام. خوش بینانه اش اینکه در خانه اثری خلق می کنیم و توانسته ایم در خانه به تفکرات مان هدف بدهیم اما محسن برای خانه نشینی و کنج خانه ساخته نشده. من باید بتوانم کاری را که بلدم به شاگردانم آموزش بدهم کار ما هم با چوب و تمرین است و با آنلاین کار کردن پیش نمی رود.

حسین مردانی که از عصا استفاده می نماید و دارای نوعی معلولیت جسمی حرکتی است، می گوید: خیلی از بچه ها که از ویلچر استفاده می کردند در دوره کرونا بیکار شدند چون رعایت پروتکل های بهداشتی کرونا برای کسی که روی ویلچر می نشیند تا کسی که معلولیتی ندارد خیلی سخت تر است.

ادامه می دهد: فردی که سالم است دستش به جایی نمی خورد و احتیاجی نیست دستش را به همه جا بزند اما فردی که با عصا، ویلچر و واکر تردد می نماید مجبور است به هزار جا دست بزند، در و دیوار و پله و آسانسور و خیلی جاها را لمس کند. همین مسأله باعث شد خیلی از بچه ها نتوانند سر کار بفرایند و بیکار شوند. یک عده هم که مثل ما کارگاه تولیدی داشتند کرونا روی کارشان تأثیر گذاشت. دورکاری هم جور دیگری روی کار ما اثر گذاشت؛ خیلی از بچه ها برای دورکاری به سیستم و کامپیوتر احتیاج داشتند و چون نتوانستند مهیا نمایند این طوری کارشان را از دست دادند. البته عده ای هستند که دورکاری می نمایند ولی در کل در دوره کرونا شرایط بد و سختی برای همه مردم و بویژه افراد دارای معلولیت رقم خورد. ما هم از نظر بهداشتی بیشتر در خطر بودیم و هم از نظر کاری که در نتیجه 60 تا 70 درصد بچه ها شغل شان را از دست دادند.

حسین آموزش صنایع دستی می دهد و خیلی زود کرونا گریبان شغل او را هم گرفت: من کلی شاگرد داشتم. فروش مجازی داشتم اما همه اینها از دست رفت. شاگردهای خصوصی ام را خیلی زود از دست دادم و فروش هم به خاطر شرایط بد مالی خیلی کم شد.

مسأله بعدی که حسین به آن اشاره می نماید حمایت نکردن از معلولان در این شرایط سخت از سوی سازمان بهزیستی است، سازمانی که متولی این امر است: بعضی تصور می نمایند سازمان بهزیستی خیلی به افراد دارای معلولیت یاری می نماید درحالی که اصلاً این طور نیست و بچه های عضو ماهانه فقط 300 هزار تومان حقوق می گیرند. با این پول حتی نمی توان هزینه رفت و آمد و تأمین وسایل بهداشتی را مدیریت کرد. بهزیستی هم این اقلام را در اختیار بچه ها نمی گذارد. شاید برای عده ای پول این وسایل زیاد نباشد اما برای ما خیلی زیاد است و خیلی از بچه ها برای همین، کارشان را ازدست دادند. بخواهی با اسنپ بروی و بیایی و ماسک و الکل بخری مگر چقدر برایت می ماند.

این طور هم نبوده که دورکاری دوره کرونا به ضرر همه افراد دارای معلولیت تمام شده باشد و بعضی هم از اینکه مجبور نیستند در این شهر پر از ترافیک هر روز سر کار بفرایند و با هزار و یک مشکل شهری مناسب سازی نشده سر و کله بزنند خوشحالند. مثل امید مظاهری که دیستروفی عضلات دارد: من در این دوره دورکار شدم و با یک شرکت کار می کنم. این دورکاری برای من خیلی خوب بود و از طی مسافت طولانی بین راه شرکت و خانه راحت شدم. شرکت تجهیزات را برایم ارسال کرد و من راحت کار می کنم. این مسأله روی کیفیت کارم اثر خوبی گذاشت. قبل از دورکاری روزی سه ساعت توی ترافیک می ماندم. اما الان توی اتاق خودم کار می کنم و محدودیت دستشویی رفتن و پله را ندارم اما می دانم همه دوستانم این شانس را نداشتند.

پگاه فرهی، دارای معلولیت آسیب نخاعی و سرپرست خانوار در یک مرکز تماس و پشتیبانی از شرکت ها کار می نماید. کار شرکت شان به قول خودش مشتری مداری است و بیشتر کارشان تلفنی: به خاطر کرونا شرکت هایی که کارشان را به صورت تلفنی به شرکت ما می سپردند خودشان کم کار شدند و نیروهایشان را کم کردند. در نتیجه ما هم کار و پروژه مان کم شد و همکارهای من که افراد دارای معلولیت هستند بیکار شدند. قبلاً 70 اپراتور بودیم و الان تعداد انگشت شماری یعنی 15 نفر سر کار هستیم. گفته اند اگر دوباره وضع بهتر گردد همکاران من هم سرکار می آیند. فرد دارای معلولیت وقتی از خانه بیرون می آید انگیزه می گیرد چون فکر می نماید برای خودش و جامعه مفید است. اما خانه ماندن افسرده اش می نماید و سیستم فکری اش را بهم می ریزد. کرونا چند جانبه به ما لطمه زد.

امین معینی، فعال حوزه افراد دارای معلولیت هم می گوید: معلولان برای ترددشان در دوره کرونا مسائل زیادی داشتند. سیستم حمل ونقل عمومی مناسب نیست و تاکسی های اینترنتی هم همکاری لازم را ندارند. همین موضوع باعث پسرفت حضور افراد دارای معلولیت در سطح جامعه دوران کرونا شد. ابتدای شیوع کرونا خیلی از کارفرماها از این می ترسیدند که شاید فرد دارای معلولیت نتواند پروتکل های بهداشتی را رعایت کند و خیلی از بچه ها را از کار، بیکار کردند و متأسفانه شرکت های دولتی هم که طبق قانون باید سه درصد از افراد دارای معلولیت را استخدام نمایند معمولاً این کار را نمی نمایند. تعداد کمی از کارفرمایان به توانایی معلولان اعتماد می نمایند. بنابراین در این دوران بیشتر افرادی که شغل شان احتیاج به حضور در اجتماع داشت از کار بیکار شدند. بعضی که تلفنی کار می کردند به خانه منتقل شدند اما در کل آنها هم به خاطر کم شدن سفارش ها بیکار شدند. دستفروش ها و کسانی که در نمایشگاه های اشتغالزایی و خیریه ها فعالیت داشتند شغل شان را از دست دادند.

به گفته معینی، کرونا درس بزرگی به همه داد و آن اینکه بستر جامعه برای افراد دارای معلولیت از چه مقدار آمادگی برخوردار است و وقتی بحرانی ایجاد می گردد این افراد تا چه حد ضربه می بینند. معلولان سال ها به خاطر شرایط نامناسب شهری و نگاه های نامناسب در کنج خانه ها مانده اند. خیلی افراد در قرنطینه دوران کرونا درد این افراد را فهمیدند، او امیدواراست همه اینها درسی باشد برای اینکه بیشتر به این افراد و احتیاجهایشان فکر کنیم.